Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

aetate declinatā

  • 1 declino

    dē-clīno, āvī, ātum, āre
    1) отклонять, отводить (ictum L; suspicionem Pt); уводить в сторону (agmen aliquo d. L)
    d. se extra viam Pl (d. de viā C) — свернуть с пути
    d. lumina ex aliquo O — отвести взоры (оторваться) от кого-л.
    2) смежить, закрыть (d. lumina dulci somno V)
    3) сдвинуть, пошатнуть, поколебать
    neque spe neque metu declinatus animus Q — дух, которого не поколебали ни надежды, ни страх
    4) избегать, обходить (periculum Just; a malis C; ea, quae nocitura videantur C)
    6) обращаться ( ad discendum jus Q); ощущать влечение, тяготеть (d. in aliquam H)
    7) уклониться, сбиться ( a recto itinere Q)
    8) грам. изменять форму (склонять, спрягать и пр.)
    10) принять другой оборот (d. in pejus Q); ослабеть, утихнуть ( declinante morbo PM)
    11) относить на счёт (чего-л.), приписывать (d. adversa in inscitiam alicujus T)

    Латинско-русский словарь > declino

  • 2 declino

    dē-clīno, āvi, ātum, āre (vgl. acclino), abneigen = von der geraden Bahn abbiegen, ablenken, abwenden, u. m. bes. Beziehung auf das wohin? hinneigen, hinlenken, hinwenden, I) im allg.: 1) eig.: a) v. tr.: non statim decl. undam, sed etc. (v. einem Flusse), Curt.: laqueis exceptos decl. ictus (des Sturmbocks), Liv.: pedamenta declinata (schief stehende) corrigere, Col.: decl. atomum, Cic. de fat. 46. – m. Advv., m. de od. ab od. ex u. Abl., m. in od. extra u. Akk., si quo ego inde agmen declinare voluissem, Liv.: si quā declinarent qui agebant ictum, Liv.: decl. se a terris, Poët. b. Suet.: sese rectā regione viai, Lucr.: non prius ex illo flagrantia lumina, Catull.: u. so non se ab illo, keinen Blick von ihm wenden, Ov.: nares in alteram partem declinantur, Cels.: decl. paulum se extra viam, Plaut. – poet., nec dulci declinat lumina somno, neigt dem s. Schl. zu, Verg. Aen. 4, 185. – b) v. intr. = abbiegen, ausbiegen, abweichen, ausweichen, se, etiamsi in acie occurrerit, declinaturum, Liv.: Cumanae cohortes, arte adversus vim usae, declinavere paululum, zogen sich ein wenig seitwärts, Liv. – m. de od. ab u. Abl. od. m. bl. Abl., m. ad u. Akk., decl. de via (bes. im Bilde = vom Wege der Pflicht, des Rechts), Cic. u. Gell.: paulum ad dexteram de via, Cic.: a Capua, Cic.: a recto itinere (im Bilde von der Rede), Quint.: rectā viā (im Bilde Quint.: Manlium iussit obliquo monte ad se declinare, Liv. – v. Lebl., vetus via regia nusquam ad mare declinans, Liv. – bes. v. Atomen, abweichen von der geraden, senkrechten Linie (Ggstz. e regione moveri), declinare dixit atomum perpaulum, Cic.: ut, cum duo individua per inanitatem ferantur, alterum e regione moveatur, alterum declinet, Cic.: atomi errantes et de via declinantes, Cic. – v. Tage, sich neigen, die iam in vesperum declinante (Ggstz. die incipiente), Col. – 2) übtr.: a) v. tr.: α) übh.: decl. suspicionem quaerentium, die Suchenden von d. Spur ablenken, Petron.: aetate iam declinatā, im hohen Alter, Quint.: milites stupentis animi et naturali habitu declinati, von stumpfsinniger u. wankender Gemütsart, Gell. – m. ab u. Abl., m. in u. Akk., ut declinet a proposito deflectatque sententiam, führe u. lenke ab, Cic.: neque (mulierem) declinatam quidquam ab aliarum ingenio ullam reperias, die von der Denkungsart der andern abweicht, Ter. – rumoribus advorsa in pravitatem, secunda in casum, fortunam in temeritatem decl., zuschieben, zuschreiben, beimessen, Sall. hist. fr. 2, 30 (36): u. so adversa in inscitiam Paeti declinans, Tac. ann. 15, 26 extr. – β) als gramm. t. t., einen Redeteil abändern, beugen, in der ältern Gramm. von jeder Art Abänderung (Deklination, Konjugation, Komparation, Derivation), Varro LL. u. Quint.: in casus declinari, dekliniert werden, Varro LL.: verba declinata - (Ggstz. primigenita, Stammverba), Varro LL. – in der spät. Gramm. bl. von der Deklination, Charis., Donat. u.a. – γ) als rhet. t. t., hoc oratio recta, illud figurā declinata commendat, dieses empfiehlt sich durch einfache (schlichte) Redeweise, jenes durch künstlich figürliche, Quint. 10, 5, 8. – b) v. intr., m. de od. ab u. Abl., m. Advv. od. m. in od. ad u. Akk., α) übh.: de statu suo, Cic.: a religione officii, Cic.: a malis, den Übeln ausweichen (Ggstz. appetere bona), Cic.: a parvis delictis diligentius, Cic. – decl. in peius, zum Schlechtern sich hinneigen (herabsinken), Quint.: in asperam Pholoën, Hor.: cum transitu Hannibalis, quantum in Italiam declinaverat belli, tantum levatae Hispaniae viderentur, Liv.: gemma paulum declinans a topazio in aurum, Plin.: coacti ab auctoribus iniuriae ad vindices futuros declinant, Liv.: plerique desperatā facultate agendi ad discendum ius declinaverunt, Quint. – absol., paulatim declinat amor, neigt sich die L. hin (zum Bruder), Ov.: magnā rerum permutatione impendente declinasse me paulum, sei ich ein wenig ausgewichen, Cic. – m. in u. Abl., si qua in parte lubricum adulescentiae nostrae declinat (abirrt, sich verirrt), revocas, Tac. ann. 14, 56. – β) v. Redner, Geschichtschreiber usw., von der Rede, vom Thema usw., abweichen, abschweifen, aliquantum a proposito, Cic.: plus iusto ab rerum ordine, Cic.: at ego huc declinabam, nec invitus, Cic.: ut eo revocetur unde huc declinavit oratio, Cic.: in hoc genus plerique cum declinavissent, ab eo, unde profecti sunt, aberrarunt, Cornif. rhet. – γ) als mediz. t. t., eine andere (bes. bessere) Wendung nehmen, abnehmen, nachlassen, ubi ea (inflammatio) declinavit, Cels.: declinante morbo, Plin.: declinantibus doloribus, Th. Prisc.

    II) prägn., abbiegend, ausweichend etw. meiden, vermeiden ( zu meiden od. zu vermeiden suchen), einer Sache aus dem Wege gehen, etw. abweisen, sich von etw. lossagen, 1) eig.: urbem unam mihi amoenissimam, Cic.: victorem hostium exercitum, Iustin.: non satis recte impetum ( als t. t. der Fechterspr.), Cic.: so auch im Bilde, invidiae impetum, Iustin.: iudicii laqueos, Cic. – 2) übtr.: aliquid (Ggstz. persequi), Cic.: periculum, Iustin.: fatorum pericula, Iustin.: vitia, Cic.: scelus, Iustin.: ea, quae nocitura videantur, Cic.: minas Clodii contentionesque nulla cum molestia (Ggstz. subire summa cum dignitate), Cic.: impudicitiam uxoris, Tac.: ea maxime declinans, quorum recens flagrabat invidia, Tac. – m. Abl. wodurch? societate culpae invidiam, Tac.

    lateinisch-deutsches > declino

  • 3 declino

    dē-clīno, āvi, ātum, āre (vgl. acclino), abneigen = von der geraden Bahn abbiegen, ablenken, abwenden, u. m. bes. Beziehung auf das wohin? hinneigen, hinlenken, hinwenden, I) im allg.: 1) eig.: a) v. tr.: non statim decl. undam, sed etc. (v. einem Flusse), Curt.: laqueis exceptos decl. ictus (des Sturmbocks), Liv.: pedamenta declinata (schief stehende) corrigere, Col.: decl. atomum, Cic. de fat. 46. – m. Advv., m. de od. ab od. ex u. Abl., m. in od. extra u. Akk., si quo ego inde agmen declinare voluissem, Liv.: si quā declinarent qui agebant ictum, Liv.: decl. se a terris, Poët. b. Suet.: sese rectā regione viai, Lucr.: non prius ex illo flagrantia lumina, Catull.: u. so non se ab illo, keinen Blick von ihm wenden, Ov.: nares in alteram partem declinantur, Cels.: decl. paulum se extra viam, Plaut. – poet., nec dulci declinat lumina somno, neigt dem s. Schl. zu, Verg. Aen. 4, 185. – b) v. intr. = abbiegen, ausbiegen, abweichen, ausweichen, se, etiamsi in acie occurrerit, declinaturum, Liv.: Cumanae cohortes, arte adversus vim usae, declinavere paululum, zogen sich ein wenig seitwärts, Liv. – m. de od. ab u. Abl. od. m. bl. Abl., m. ad u. Akk., decl. de via (bes. im Bilde = vom Wege der Pflicht, des Rechts), Cic. u. Gell.: paulum ad dexteram de via, Cic.: a Capua, Cic.: a recto itinere (im Bilde von der Rede), Quint.: rectā viā (im Bilde), Quint.: Manlium
    ————
    iussit obliquo monte ad se declinare, Liv. – v. Lebl., vetus via regia nusquam ad mare declinans, Liv. – bes. v. Atomen, abweichen von der geraden, senkrechten Linie (Ggstz. e regione moveri), declinare dixit atomum perpaulum, Cic.: ut, cum duo individua per inanitatem ferantur, alterum e regione moveatur, alterum declinet, Cic.: atomi errantes et de via declinantes, Cic. – v. Tage, sich neigen, die iam in vesperum declinante (Ggstz. die incipiente), Col. – 2) übtr.: a) v. tr.: α) übh.: decl. suspicionem quaerentium, die Suchenden von d. Spur ablenken, Petron.: aetate iam declinatā, im hohen Alter, Quint.: milites stupentis animi et naturali habitu declinati, von stumpfsinniger u. wankender Gemütsart, Gell. – m. ab u. Abl., m. in u. Akk., ut declinet a proposito deflectatque sententiam, führe u. lenke ab, Cic.: neque (mulierem) declinatam quidquam ab aliarum ingenio ullam reperias, die von der Denkungsart der andern abweicht, Ter. – rumoribus advorsa in pravitatem, secunda in casum, fortunam in temeritatem decl., zuschieben, zuschreiben, beimessen, Sall. hist. fr. 2, 30 (36): u. so adversa in inscitiam Paeti declinans, Tac. ann. 15, 26 extr. – β) als gramm. t. t., einen Redeteil abändern, beugen, in der ältern Gramm. von jeder Art Abänderung (Deklination, Konjugation, Komparation, Derivation), Varro LL. u. Quint.: in casus declinari, dekliniert werden, Varro LL.: verba declinata -
    ————
    (Ggstz. primigenita, Stammverba), Varro LL. – in der spät. Gramm. bl. von der Deklination, Charis., Donat. u.a. – γ) als rhet. t. t., hoc oratio recta, illud figurā declinata commendat, dieses empfiehlt sich durch einfache (schlichte) Redeweise, jenes durch künstlich figürliche, Quint. 10, 5, 8. – b) v. intr., m. de od. ab u. Abl., m. Advv. od. m. in od. ad u. Akk., α) übh.: de statu suo, Cic.: a religione officii, Cic.: a malis, den Übeln ausweichen (Ggstz. appetere bona), Cic.: a parvis delictis diligentius, Cic. – decl. in peius, zum Schlechtern sich hinneigen (herabsinken), Quint.: in asperam Pholoën, Hor.: cum transitu Hannibalis, quantum in Italiam declinaverat belli, tantum levatae Hispaniae viderentur, Liv.: gemma paulum declinans a topazio in aurum, Plin.: coacti ab auctoribus iniuriae ad vindices futuros declinant, Liv.: plerique desperatā facultate agendi ad discendum ius declinaverunt, Quint. – absol., paulatim declinat amor, neigt sich die L. hin (zum Bruder), Ov.: magnā rerum permutatione impendente declinasse me paulum, sei ich ein wenig ausgewichen, Cic. – m. in u. Abl., si qua in parte lubricum adulescentiae nostrae declinat (abirrt, sich verirrt), revocas, Tac. ann. 14, 56. – β) v. Redner, Geschichtschreiber usw., von der Rede, vom Thema usw., abweichen, abschweifen, aliquantum a proposito, Cic.: plus iusto ab rerum ordine, Cic.: at ego huc declinabam, nec invitus, Cic.: ut
    ————
    eo revocetur unde huc declinavit oratio, Cic.: in hoc genus plerique cum declinavissent, ab eo, unde profecti sunt, aberrarunt, Cornif. rhet. – γ) als mediz. t. t., eine andere (bes. bessere) Wendung nehmen, abnehmen, nachlassen, ubi ea (inflammatio) declinavit, Cels.: declinante morbo, Plin.: declinantibus doloribus, Th. Prisc.
    II) prägn., abbiegend, ausweichend etw. meiden, vermeiden ( zu meiden od. zu vermeiden suchen), einer Sache aus dem Wege gehen, etw. abweisen, sich von etw. lossagen, 1) eig.: urbem unam mihi amoenissimam, Cic.: victorem hostium exercitum, Iustin.: non satis recte impetum ( als t. t. der Fechterspr.), Cic.: so auch im Bilde, invidiae impetum, Iustin.: iudicii laqueos, Cic. – 2) übtr.: aliquid (Ggstz. persequi), Cic.: periculum, Iustin.: fatorum pericula, Iustin.: vitia, Cic.: scelus, Iustin.: ea, quae nocitura videantur, Cic.: minas Clodii contentionesque nulla cum molestia (Ggstz. subire summa cum dignitate), Cic.: impudicitiam uxoris, Tac.: ea maxime declinans, quorum recens flagrabat invidia, Tac. – m. Abl. wodurch? societate culpae invidiam, Tac.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > declino

  • 4 declino

    dē-clīno, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [CLINO = klinô], orig. to bend from the straight path; to turn aside or away (freq. and class.).
    I.
    Lit.
    a.
    Act.:

    ego modo declinavi paullum me extra viam,

    Plaut. Aul. 4, 8, 11; cf.:

    sese rectā regione viai,

    Lucr. 2, 250; and: se a terris omnia numina, Poët. ap. Suet. Aug. 70:

    lumina, Catull. 64, 91: agmen,

    Liv. 1, 28; 36, 23:

    nares in alteram partem,

    Cels. 8, 5.— Poet. of the eyes, to bend down, i. e. to lower, close them in sleep: nec dulci declinat lumina somno, * Verg. A. 4, 185.—
    b.
    Neutr.:

    paulum ad dexteram de via declinavi, ut ad Pericli sepulcrum accederem,

    Cic. Fin. 5, 2, 5; id. Att. 14, 17, 2; Liv. 38, 20, 8.—So of the oblique motion of atoms (corresp. with oblique ferri): si omnes atomi declinabunt, nullae umquam cohaerescent;

    sive aliae declinabunt, aliae suo nutu recte ferentur, etc.,

    Cic. Fin. 1, 6, 19 sq.; cf. id. Fat. 9, 18 (preceded by cur Epicurus atomos de via deducat):

    quae nova causa in natura est, qua declinet atomus? 20, 46 (the reading quae declinet atomum is wrong),

    id. N. D. 1, 25.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.
    a.
    Act., to turn aside: neque (mulierem) declinatam quicquam ab aliarum ingenio ullam reperias, who has departed, deviated, * Ter. Hec. 2, 1, 3; cf.:

    quaedam verborum flgurae paulum figuris sententiarum declinantur,

    Quint. 9, 3, 88; id. 10, 3, 33:

    neque spe, neque metu declinatus animus,

    id. 12, 1, 16:

    Cato literas Graecas aetate jam declinata didicit,

    in the decline of life, id. 12, 11, 23. —
    b.
    Neutr., to turn aside, deviate, turn away:

    de via,

    Cic. Lael. 17; cf.:

    de statu suo,

    id. Clu. 38, 106:

    a religione officii,

    id. Verr. 2, 3, 1:

    a malis (opp. appetere bona),

    id. Tusc. 4, 6, 13:

    a parvis delictis diligentius,

    id. Off. 1, 40 fin.:

    aliquantulum a proposito,

    id. Or. 40, 138:

    a recto itinere (oratio),

    Quint. 4, 3, 14 al.:

    gemma paulum declinans a topazio in aurum,

    passing, Plin. 37, 8, 34, § 113:

    ut eo revocetur unde huc declinavit oratio,

    digressed, Cic. de Or. 2, 38; cf. id. Leg. 1, 21 fin.:

    quantum in Italiam declinaverat belli,

    Liv. 28, 1:

    in asperam Pholoen,

    Hor. Od. 1, 33, 7:

    in pejus,

    Quint. 10, 2, 16:

    ad discendum jus,

    Quint. 12, 3, 9; cf. id. 7, 2, 30.— Absol.:

    declinasse me paululum et praesentes fluctus fugisse,

    Cic. Sest. 34:

    paulatim amor,

    decreases, Ov. M. 9, 460:

    dies coeperat declinare,

    Vulg. Luc. 9, 12. —
    B.
    In partic. grammat. t. t., to vary, inflect a part of speech.
    1.
    In the older grammarians, of every kind of inflection (declension, conjugation, comparison, derivation, etc.), Varr. L. L. 8, § 2 sq.; 10, § 11 sq.; cf. also Quint. 1, 4, 22; 1, 5, 63 al. —
    2.
    In the later grammarians, to decline, in the strict sense, Charis, p. 8 sq. et al. —
    C.
    Transf., with an object denoting that from which one turns aside; to avoid, to shun (classical, most freq. in Cic.);

    nec satis recte (oratio) declinat impetum, nisi etiam in cedendo quid deceat intellegit,

    Cic. Or. 68, 228; cf.

    , corresp. with vitare,

    id. Att. 8, 11, D. fin.; and:

    ictum,

    Liv. 42, 63, 4:

    urbem,

    Cic. Planc. 41:

    laqueos judicii,

    id. Mil. 15, 40:

    appetuntur quae secundum naturam sunt, declinantur contraria,

    id. N. D. 3, 13, 33:

    vitia,

    id. Off. 1, 6, 19:

    ea quae nocitura videantur,

    id. ib. 1, 4; cf. Tac. A. 13, 4:

    invidiam,

    id. H. 4, 41 fin.; Suet. Caes. 4:

    impudicitiam uxoris,

    Tac. A. 6, 51:

    oppida ut busta,

    Amm. 16, 2, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > declino

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»